Giun đầu búa, hay còn được gọi là giun dẹp trên cạn, là một loài động vật ăn đêm cổ xưa thuộc họ Geoplanidae. Chúng đã tiến hóa hàng triệu năm trước để rời bỏ môi trường nước và tìm kiếm sự sống trên cạn. Đến năm 2023, đã có khoảng 910 loài giun đầu búa được mô tả, tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều điều chưa được hiểu về chúng.
TÓM TẮT
Giun đầu búa – sinh vật độc đáo và đa dạng
Giun đầu búa được phân loại theo chi Bipalium, với những cái đầu vô cùng kỳ lạ. Chúng có kích thước lớn, với một số loài dài tới nửa mét. Hiện tại, đã có 62 loài giun đầu búa được mô tả, với nhiều loài có sọc và màu sắc khác nhau.
Một số loài giun đầu búa có đốm đen ở vị trí giống như mắt, nhưng thực tế chúng không có mắt thật và chỉ có thể cảm nhận được ánh sáng và bóng tối.
Giun đầu búa – những kẻ săn mồi phàm ăn
Giun đầu búa được coi là một trong những kẻ săn mồi hàng đầu trong rừng. Chúng săn giun đất, ốc sên, sên, cuốn chiếu và rận gỗ. Chúng lướt đi trên mặt đất bằng chất nhầy đặc và sử dụng cấu trúc đặc biệt gọi là “đế leo” để tìm kiếm và bắt con mồi. Chúng cũng sử dụng thụ thể đặc biệt để xác định mùi hương và chặt mục tiêu săn đuổi của mình.
Khi một con giun đầu búa tìm thấy con mồi, nó sẽ quấn cơ thể quanh nạn nhân của mình và nhốt con mồi trong chất nhờn dính. Một số loài giun đầu búa còn sử dụng nọc độc để săn những con mồi có kích thước lớn.
Sinh sản độc đáo của giun đầu búa
Giun đầu búa có nhiều phương thức sinh sản khác nhau. Tất cả các loài giun đầu búa đều lưỡng tính, có nghĩa là mỗi cá thể đều có thể giao phối và sinh ra con cái. Phương thức sinh sản phổ biến nhất của chúng là “phân mảnh”, trong đó con giun đầu búa đơn giản cắt đuôi của mình để sinh con. Con giun đầu búa ban đầu cũng sẽ mọc đuôi mới và có thể lặp lại quá trình sinh sản này mỗi tháng.
Giun đầu búa – loài xâm lấn và nguy hiểm
Ban đầu, giun đầu búa chỉ sống trong các khu rừng nhiệt đới và ôn đới ẩm ướt ở Châu Á, Úc, New Zealand, Nam Mỹ và một số đảo ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Tuy nhiên, hiện nay chúng đã phát tán khắp thế giới, bao gồm cả Châu Âu và Bắc Mỹ.
Các loài giun đầu búa, như Bipalium kewense, đã xâm chiếm nhiều khu vực mới trong nhiều thập kỷ. Chúng ăn giun đất, rận gỗ, ốc sên và sên, gây hại cho hệ sinh thái địa phương và những loài bản địa.
Nguy cơ truyền bệnh từ giun đầu búa
Ngoài việc gây hại cho môi trường, giun đầu búa còn có thể mang theo ký sinh trùng như giun phổi chuột. Giun phổi chuột là một loại giun tròn ký sinh có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và hệ thần kinh trung ương của con người. Trứng của giun phổi có thể gây ra phản ứng viêm nghiêm trọng trên toàn cơ thể, gây ra các triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, cứng cổ và đau bụng.
Tìm hiểu về giun đầu búa là cách để hiểu thêm về những sinh vật kỳ quái sống trên cạn và những tác động tiêu cực mà chúng có thể gây ra.